To dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego w taki sposób, że bez posiadania tego dokumentu nie można wykonywać tego prawa, a przeniesienie własności tego dokumentu powoduje przeniesienie również tego prawa. Są one wykorzystywane jako złożony zespół narzędzi finansowych używanych przez różne podmioty gospodarcze działające na rynku w celu osiągania różnych celów, w różnych dziedzinach życia przedsiębiorstwa, w ramach różnych transakcji gospodarczych.
Wieloznaczność instrumentów finansowych (do których zaliczamy również papiery wartościowe) wynika ze stosowania ich w różnych dziedzinach życia gospodarczego i w różnym ich charakterze. Stąd wynika znaczna trudność w ich usystematyzowaniu w sposób jednoznaczny i przejrzysty.
Powyższe zestawienie uświadamia nam, że instrumenty finansowe w bardzo różnym zestawieniu zjawisk ekonomicznych, w których najczęściej mają zastosowanie jako pieniądz
Ceny wielu aktywów są nisko, a nawet ujemnie, skorelowane z giełdowymi notowaniami akcji. Określane są one mianem aktywów alternatywnych wobec tradycyjnych papierów wartościowych notowanych na giełdzie. Ich wartość rynkowa zależy od innych czynników niż te, które determinują zmiany notowań akcji na giełdach papierów wartościowych. Dzięki temu takie aktywa mogą stanowić cenny składnik zdywersyfikowanego portfela inwestycyjnego, odpornego na dekoniunkturę na rynku kapitałowym. Zalety inwestycji alternatywnych ujawniają się szczególnie w okresach kryzysów finansowych, bessy na rynku akcji, przesileń historycznych, destabilizacji politycznej czy klęsk żywiołowych.
Obligacja jest dłużnym papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wobec właściciela obligacji (obligatariusz) i zobowiązuje się do spełnienia świadczenia określonego w warunkach emisji.
Obecnie podstawą prawną emisji obligacji jest nowa ustawa o obligacjach, która obowiązuje od 1 lipca 2015 roku. Do podmiotów uprawnionych do emisji obligacji należą m.in. prowadzące działalność gospodarczą spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowo-akcyjne. Emitowane przez nie dłużne papiery wartościowe są określane mianem obligacji korporacyjnych. Dla każdego przedsiębiorstwa emisja obligacji może stanowić jeden z instrumentów finansowania, alternatywny wobec kredytu bankowego.
Obligacje mogą być imienne lub na okaziciela. Mogą być emitowane w postaci dokumentu lub pozbawione formy dokumentu (zdematerializowane). Obecnie najczęściej obligacje nie mają formy dokumentu i podlegają ewidencji w rejestrze prowadzonym przez uprawnioną instytucję, np. dom maklerski, bank lub Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.
Posiadacze obligacji mają prawo do otrzymania od emitenta świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Najczęściej stosowaną formą świadczenia pieniężnego jest oprocentowanie, wypłacane okresowo w postaci kuponów odsetkowych. W praktyce okresy odsetkowe wynoszą: 1 rok, 6 miesięcy lub 3 miesiące. Oprocentowanie, może być stałe lub zmienne. Przy oprocentowaniu stałym w każdym okresie odsetkowym kupon jest taki sam.
Za zobowiązania wynikające z obligacji emitent odpowiada całym majątkiem. Jednak w celu zwiększenia atrakcyjności obligacji wynikające z nich wierzytelności mogą być zabezpieczone częściowo lub całkowicie. Takim zabezpieczeniem może być hipoteka na nieruchomości, zastaw, poręczenie lub gwarancja. Dla inwestorów zabezpieczenie stanowi zachętę do inwestycji, gdyż mogą liczyć na odzyskanie zainwestowanego kapitału w przypadku niewypłacalności emitenta. Natomiast emitent może z sukcesem przeprowadzić emisję o niższym oprocentowaniu. W praktyce małe i średnie przedsiębiorstwa ustalają zabezpieczenie na poziomie 130-150% wartości emisji.
Obligacje, jako papiery wartościowe, reprezentujące określone wierzytelności, determinują określony poziom ryzyka, odmienny dla każdego emitenta i uzależniony od czynników zewnętrznych. Są one opisane w dokumencie informacyjnym związanym z emisją lub wprowadzeniem obligacji do zorganizowanego obrotu. Stąd lektura i analiza informacji o emitencie i obligacjach jest nieodzowna dla podjęcia świadomej decyzji inwestycyjnej. Podstawowe ryzyka związane z posiadaniem obligacji zależne od emitenta i jego otoczenia to:
Im dłuższy czas do wykupu obligacji tym większe jest ryzyko inwestycyjne. Na jego poziom ma wpływ wysokość oprocentowania oraz częstotliwość wypłaty odsetek. Obligacje o wyższym oprocentowaniu i częstotliwości wypłaty odsetek będą przynosiły w okresie ich trwania większe strumienie. Dzięki temu ryzyko związane z ich posiadaniem będzie niższe niż w przypadku obligacji o niskich kuponach wypłacanych w dłuższych okresach lub obligacji zerokuponowych.
Posiadając obligacje należy monitorować sytuację gospodarczą emitenta, jego otoczenia jak również wydarzenie w gospodarce krajowej a nawet zagranicznej, jeżeli ta będzie miała wpływ na sytuację emitenta.
Krajowy Obrót Papierów Wartościowych Sp. z o.o. Sp. K. z siedzibą w Warszawie przy ulicy Domaniewskiej 47/10, wpisaną do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym Warszawa, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS: 0000429435, posiadająca numer NIP: 5213634895
Krajowy Obrót Papierów Wartościowych Sp. z o.o. Sp. K.
ul. Domaniewska 47/10
02-672 Warszawa